هواداران استاد علیرضا شفیعی

🔷اخبار و اطلاعیه🔷

🔹سه‌شنبه جزییات تأثیر سوابق تحصیلی مشخص می‌شود و دغدغه دانش‌آموزان از بین می‌رود

🎤سرپرست ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی:
📎سه‌شنبه جزییات تأثیر سوابق تحصیلی مشخص می‌شود و دغدغه دانش‌آموزان در این زمینه از بین می‌رود. امیدوارم در این جلسه همدلی بیشتری اتفاق بیفتد، تعارض منافع را کنار بگذاریم و تصمیمی بگیریم که به نفع دانش‌آموزان، نظام آموزش و پرورش و نظام آموزش عالی باشد.

🔷مقاله روانشناسی🔷

خانه‌تکانی دل: چگونه در آستانه سال نو، کینه‌ها و کدورت‌ها را پاک کنیم؟

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، جنب‌وجوشی خاص در خانه‌ها به پا می‌شود. همه به تکاپو می‌افتند تا با خانه‌تکانی، گرد و غبار یک‌ساله را از در و دیوار بزدایند و خانه‌ای تمیز و مرتب را برای استقبال از بهار آماده کنند. اما آیا فقط تمیز کردن ظاهر خانه کافی است؟ آیا نباید هم‌زمان به پاک‌سازی درون خود نیز بپردازیم؟ خانه‌تکانی دل، به معنای رها کردن کینه‌ها و کدورت‌ها، بخشیدن دیگران و آشتی با خود، می‌تواند بهترین هدیه برای شروع سال نو باشد. در این جستار، به بررسی اهمیت این موضوع و راهکارهای عملی برای انجام آن می‌پردازیم.

1. چرا رها کردن کینه‌ها مهم است؟

کینه‌ها و کدورت‌ها مانند باری سنگین بر دوش روح هستند. آن‌ها می‌توانند:

• سلامت روان را به خطر بیندازند: کینه‌توزی باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود.
• روابط را تخریب کنند: کینه مانع برقراری ارتباط سالم و صمیمانه با دیگران می‌شود.
• مانع پیشرفت شوند: انرژی و تمرکز فرد را به خود مشغول کرده و مانع دستیابی به اهداف می‌شود.
• سلامت جسم را تحت تأثیر قرار دهند: تحقیقات نشان داده‌اند که کینه می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

به‌عبارت‌دیگر، نگه‌داشتن کینه، مانند خوردن سم به امید آسیب رساندن به دیگران است. این کار، قبل از هر کسی، خود فرد را مسموم می‌کند.

2. موانع رها کردن کینه‌ها

با وجود آگاهی از مضرات کینه، رها کردن آن همیشه آسان نیست. برخی از موانع عبارت‌اند از:

• احساس قربانی بودن: فرد احساس می‌کند که در حق او ظلم شده و باید انتقام بگیرد.
• غرور: فرد فکر می‌کند که بخشیدن دیگران، نشانه‌ای از ضعف است.
• ترس: فرد می‌ترسد که با بخشیدن دیگران، بار دیگر مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
• عدم درک: فرد نمی‌تواند دیدگاه طرف مقابل را درک کند و به همدلی با او نمی‌رسد.

3. گام‌های عملی برای رها کردن کینه‌ها

برای خانه‌تکانی دل و رها کردن کینه‌ها، می‌توان گام‌های زیر را برداشت:

الف. پذیرش احساسات

اولین قدم، پذیرش احساسات منفی است. انکار یا سرکوب کردن خشم، ناراحتی یا رنجش، کمکی به حل مشکل نمی‌کند. به خودتان اجازه دهید که احساسات خود را تجربه کنید و آن‌ها را بپذیرید.

ب. درک دیدگاه طرف مقابل

سعی کنید خود را جای طرف مقابل بگذارید و از دید او به ماجرا نگاه کنید. ممکن است او نیز دلایلی برای رفتارش داشته باشد که از آن‌ها بی‌اطلاع باشید. همدلی، کلید درک و بخشش است.

ج. بخشیدن، نه فراموش کردن

بخشیدن به معنای فراموش کردن اتفاقات نیست، بلکه به معنای رها کردن خشم و ناراحتی ناشی از آن است. بخشیدن، به شما اجازه می‌دهد که به زندگی خود ادامه دهید و در گذشته گیر نکنید.

د. صحبت کردن (در صورت امکان)

اگر امکانش وجود دارد، با طرف مقابل صحبت کنید و احساسات خود را با او در میان بگذارید. این کار می‌تواند به حل سوءتفاهم‌ها و ترمیم روابط کمک کند. البته، قبل از صحبت کردن، مطمئن شوید که آمادگی روانی و عاطفی لازم را دارید.

ه. تمرکز بر حال

به جای نشخوار کردن اتفاقات گذشته، بر لحظه حال تمرکز کنید. به چیزهایی که دارید و از آن‌ها لذت می‌برید، توجه کنید.

و. مراقبت از خود

به خودتان اهمیت دهید و برای سلامت جسم و روان خود وقت بگذارید. ورزش، تغذیه سالم، خواب کافی و انجام فعالیت‌های لذت‌بخش، به شما کمک می‌کنند که احساس بهتری داشته باشید.

ز. کمک گرفتن از متخصص

اگر احساس می‌کنید که به تنهایی نمی‌توانید از پس کینه‌ها و کدورت‌های خود برآیید، از یک روانشناس یا مشاور کمک بگیرید.

4. نکاتی برای داشتن روابط سالم

علاوه بر رها کردن کینه‌ها، باید برای داشتن روابط سالم و جلوگیری از ایجاد کدورت‌ها نیز تلاش کرد:

• ارتباط مؤثر: به درستی و شفاف با دیگران ارتباط برقرار کنید و از سوءتفاهم‌ها جلوگیری کنید.
• احترام متقابل: به نظرات و احساسات دیگران احترام بگذارید، حتی اگر با آن‌ها مخالف باشید.
• مرزهای شخصی: مرزهای شخصی خود را مشخص کنید و به دیگران اجازه ندهید که از آن‌ها عبور کنند.
• بخشش: اشتباهات دیگران را ببخشید و به آن‌ها فرصت دوباره بدهید.
• حل مسئله: به جای سرزنش کردن، به دنبال راه‌حل‌های سازنده برای حل مشکلات باشید.

5. نتیجه‌گیری

خانه‌تکانی دل، به اندازه تمیز کردن ظاهر خانه، اهمیت دارد. با رها کردن کینه‌ها و کدورت‌ها، می‌توانیم روح خود را سبک کنیم، روابط خود را بهبود بخشیم و سال نو را با انرژی و امید بیشتری آغاز کنیم. به یاد داشته باشید که بخشیدن، نه تنها به دیگران، بلکه به خودمان نیز لطف بزرگی می‌کنیم. پس، در این روزهای پایانی سال، فرصت را غنیمت شمارید و با خانه‌تکانی دل، به استقبال بهاری نو بروید

🔷مقاله تربیتی🔷

بارها شنيده‌ايم که «درک سؤال، نيمي از جواب است.» اين موضوع واقعيتي غير قابل انکار است، اما متاسفانه بسياري از دانش‌آموزان، به ويژه داوطلبان آزمون سراسري، به اين نکتۀ مهم بي‌توجه هستند. آنها بدون اينکه سؤال را با دقت و تا انتها بخوانند، به سراغ گزينه‌ها مي‌روند و وقتي از آنها مي‌پرسيم که چرا سؤال را با دقت نخوانده‌اند، به فرصت کم براي پاسخگويي و لزوم سرعت عمل اشاره مي‌کنند؛ غافل از اينکه با به‌کارگيري همين شيوۀ اشتباه، بخش قابل توجهي از نمرۀ خود را از دست مي‌دهند.

به عنوان يک معلم، بارها شاهد بوده‌ام که در آزمون‌هاي آزمايشي يا آزمون‌هاي داخلي، دانش‌آموزاني که شتابزده عمل کرده‌اند، درصد کمي کسب کرده‌اند. وقتي از دانش‌آموز مورد نظر خواسته‌ام که در مقابل من سؤالي را با صداي بلند بخواند و پاسخ دهد، متوجه شده‌ام که وي دقت لازم را در خواندن سؤال ندارد، و وقتي ايراد او را متذکر شده‌ام، مصرّانه معتقد بوده که با استفاده از همين روش هم مي‌تواند پاسخگو سؤالات باشد، يا چون با صداي بلند خوانده، اشتباه کرده است؛ اما واقعيت اين است که تعداد قابل توجهي از دانش‌آموزان، به سؤال و نکته کليدي آن توجه و دقت لازم را ندارند و در نتيجه يا اصلاً متوجه مفهوم و مقصود سؤال نمي‌شوند و به بي‌راهه مي‌روند و يا مجبور مي‌شوند که چند بار گزينه‌ها را بخوانند تا بتوانند به پاسخ صحيح برسند.

اما يک سؤال را چگونه بايد خواند و به چه نکاتي بايد توجه کرد تا بتوان سريع‌تر به پاسخ صحيح رسيد؟

* هنگام خواندن سؤال آرامش داشته باشيد و هميشه سعي کنيد که متن سؤال را با دقت و آرامش تمام بخوانيد تا بفهميد که سؤال از شما چه خواسته است؛ زيرا با فهميدن متن سؤال و درک آن و دقت در آنچه از شما خواسته شده است، به نيمي از پاسخ دست مي‌يابيد.

* به نکته‌هاي کليدي سؤال دقت کنيد. در هنگام خواندن سؤالات به کلمات کليدي توجه کنيد و زير آنها را خط بکشيد؛ مثلاً به کلماتي مانند: همه، هيچ يک، هميشه، هرگز، بزرگترين، درست‌ترين، نادرست‌ترين، کمترين، بيشترين، بجز و ... در متن سؤال توجه کنيد. اينها کلماتي هستند که مي‌توانند معني تست را عوض کنند؛ پس ابتدا آنها را مشخص کنيد و سپس تست را پاسخ دهيد.

* به سؤال‌هاي منفي در منفي دقت کنيد؛ گاه طراح سؤال متن سؤال را منفي در منفي طرح مي‌کند؛ براي مثال، گفته مي‌شود که همۀ گزينه‌ها بجز ... صحيح نيست. توجه به اين سؤال‌هاي منفي در منفي، اهميت بسياري دارد .

* از طولاني بودن سؤال نترسيد و با ديدن صورت طولاني يک تست، از حل آن منصرف نشويد. بسياري از تست‌هايي که ظاهري طولاني دارند، داراي راه حل ساده‌اي هستند و با کمي دقت مي‌توان آنها را حل کرد.

* وقت خود را صرف سؤال‌هايي که مفهوم و مقصود آنها را نمي‌فهميد، نکنيد. با توجه به اينکه ارزش سؤال‌هاي يک درس يکسان است و اگر شما به سؤال آسان پاسخ دهيد يا پاسخگوي سؤال سخت باشيد، تفاوتي در درصد و تراز شما ايجاد نخواهد شد، درست آن است که وقت خود را صرف پاسخگويي به سؤال‌هاي سخت يا سؤال‌هايي که متوجه مفهوم آنها نمي‌شويد، نکنيد. خوب است بدانيد که حتي رتبۀ يک آزمون سراسري هر سال نيز به تعدادي از سؤال‌ها پاسخ نمي‌دهد؛ بلکه در پاسخگويي به سؤال‌هاي يک درس، در کل، وضعيت بهتري نسبت به ساير داوطلبان دارد؛ پس روي يک سؤال بيش از حد تمرکز نکنيد، چون اين مساله باعث مي‌شود که شما در زمان مقرر براي پاسخگويي، به مرورِ همۀ سؤال‌هاي يک درس نرسيد؛ سؤال‌هايي که امکان دارد ساده باشند و شما به خوبي از پسِ پاسخگويي به آنها برآييد.

* از يک سؤال به سؤال ديگر نپريد. در مقابل داوطلباني که روي يک سؤال بيش از حد تمرکز مي‌کنند، برخي از داوطلبان، هنوز يک سؤال را به طور کامل و دقيق نخوانده‌اند، به سراغ سؤال ديگر مي‌روند؛ زيرا مي‌ترسند که زمان کم بياورند! در نهايت نيز از يک سؤال به سراغ سؤال بعدي و از يک درس به سراغ درس بعدي مي‌روند، و چون نمي‌توانند تمرکز لازم را داشته باشند، توان پاسخگويي به سؤال‌ها را ندارند. براي جلوگيري از بروز اين مشکل، در حال حاضر بايد با تست زدن‌هاي مکرر، زمان پاسخگويي به سؤال‌هاي هر درس را در ذهن داشته باشيد و در همان محدوده براي هر سؤال وقت بگذاريد و بعد از پايان زمان پاسخگويي به هر سؤال، سراغ سؤال بعدي برويد.

* حواستان به نمرۀ منفي باشد. تعدادي از داوطلبان، بدون داشتن دانش کافي و مطالعۀ دقيق سؤال، به همۀ سؤال‌ها پاسخ مي‌دهند و در نتيجه نمرۀ منفي کسب مي‌کنند. اين بدان خاطر است که به سؤالي پاسخ اشتباه مي‌دهند و علاوه بر آنکه نمره آن را کسب نمي‌کنند، يک سوم نمره خود را نيز از دست مي‌دهند. گفتن جملاتي مثل اينکه «نمي‌توانم سؤالي را بي‌پاسخ رها کنم» يا «پيش خودم مي‌گويم شايد انتخابم درست باشد و بعداً پشيمان شوم که چرا به اين سؤال پاسخ ندادم» اشتباه محض است و موجب خواهد شد که در نهايت، در آزمون سراسري رتبه‌اي بسيار بدتر از پيش‌بيني و انتظارتان کسب کنيد.

🔷مقاله تحصیلی🔷

کیفیت را فدای کمیت نکنید، جمله‌ای تکراری است اما ینبار با روایتی متفاوت!

پيامک داد: يک کار فوري دارم و مي‌خواهم زنگ بزنم؛ مي‌شود همين حالا زنگ بزنم؟ دانش‌آموز خوب و با اخلاقي بود و مي‌دانستم که بي‌جهت پيام نمي‌دهد؛ براي همين گفتم: حتماً. منتظر تلفنت هستم.

چند ثانيه‌اي نکشيد که صداي زنگ تلفن بلند شد؛ حتي سلامش هم رنگي از اضطراب داشت و نمي‌توانست با آرامش سخن بگويد. خلاصه کلامش اين بود که مي‌خواست باقي‌مانده سال تحصيلي را غير حضوري بخواند؛ چون هنوز دروس پايه را تمام نکرده بود و فکر مي‌کرد که ساعات مدرسه خيلي وقتش را مي‌گيرد و اگر مدرسه بيايد، نمي‌تواند تا عيد کتاب‌ها را تمام کند و نسبت به بقيه کنکوري‌ها، که کتابشان را تا پايان اسفند تمام مي‌کنند، عقب خواهد افتاد!

پرسيدم: آيا اهميت کلاس درس را مي‌داند؟ آيا مي‌داند که خيلي از نکته‌هاي درسي را به کمک ساير دانش‌آموزان و بر اساس سؤال‌هاي آنها متوجه مي‌شود؟ آيا براي رقابت درسي حاکم بر کلاس، ارزشي قايل نيست؟ اصلاً بر پايه چه حکمي مي‌گويد که حتماً بايد تا اسفند درس‌ها تمام شود و بعد از عيد را صرف دوره کردن دروس و تمرين‌هاي آنها کند؟

البته دانش‌آموز من، تنها داوطلبي نيست که چنين حکمي را صادر مي‌کند. بسياري از داوطلبان ديگر نيز چنين ذهنيتي دارند؛ زيرا چند سالي است که تعدادي از مدارس غيرانتفاعي، برنامه‌شان را بر اين گذاشته‌اند که تا پايان اسفند ماه، کتاب‌هاي سال دوازدهم را به طور کامل درس دهند، و حتي برخي از مدارس پا را فراتر از اين گذاشته‌اند و برنامه‌ريزي‌شان بر اين اساس است که دانش‌آموزان سال دوازدهم، دروس پايه و سال دوازدهم را تا پايان اسفند به صورت کامل بخوانند و بعد از تعطيلات نوروز، دانش‌آموزان فقط به تست‌زني و مرور دروس بپردازند.

نکته اينجاست که تمام شدن کتاب‌ها تا اسفند ماه، يک اصل و افتخاري براي تعدادي از مدارس شده است و به همين دليل، کيفيت فداي کميت مي‌شود؛ يعني کتابي که براي يک سال تحصيلي تاليف شده است، سريع‌تر درس داده مي‌شود تا در موعد مورد نظر به پايان برسد؛ البته تعدادي از اين مدارس، سال تحصيلي خود را از تابستان آغاز مي‌کنند؛ اما همان مدارس نيز خوب مي‌دانند که کيفيت تابستان، مثل سال تحصيلي اصلي نيست و بسياري از دانش‌آموزان با همان دقت و تامل سال تحصيلي در تابستان مطالعه نمي‌کنند؛ از سوي ديگر، حتي بسياري از داوطلبان تک رقمي آزمون‌هاي سراسري، معتقدند که بهتر است بخشي از درس را براي بعد از تعطيلات نوروزي گذاشت تا بتوان با علاقه و اشتياق بيشتري سر کلاس درس حاضر شد و به مطالعه پرداخت و از تکراري بودن مطالب خسته نشد.

براي مثال، يکي از دارندگان رتبه‌هاي برتر آزمون‌هاي سراسري گذشته در اين باره مي‌گويد: «من تا عيد کتاب‌هايم را تمام نکردم. با افراد مختلف در اين باره مشورت کردم و اکثر افراد گفتند که آنها را نهاتمام نکنيد.»

يکي ديگر از دارندگان رتبه‌هاي برتر آزمون‌هاي سراسري گذشته نيز مي‌گويد: «قسمتي از درس‌ها را براي بعد از عيد گذاشتم؛ چون مي‌دانستم که اگر درس‌ها را تمام کنم، ممکن است آنها را فراموش کنم يا حتي در خواندن دوباره آنها سست شوم؛ به همين خاطر، مطالعه بعضي از مباحث را براي بعد از عيد گذاشتم تا انگيزه خواندن و مرور داشته باشم. سه ماه آخر بسيار مهم است و سستي در اين سه ماه، خيلي آسيب مي‌زند.»

دارندة رتبة ممتاز ديگري در آزمون سراسري نيز معتقد است که مهم‌تر از زود تمام کردن، خوب خواندن است، و در اين باره مي‌گويد: «من قبل از عيد درس‌هايم را تمام نکردم؛ چون اگر آنها را تمام مي‌کردم، بعد از عيد حوصله و انگيزه‌اي براي درس خواندن وجود نداشت.»

آنچه اين رتبة ممتاز آزمون سراسري مي‌گويد يک واقعيت است. به ياد دارم که چند سال پيش، يکي از دانش‌آموزانم طبق يک برنامه‌ريزي دقيق و فشرده مطالعه مي‌کرد و تا عيد چند دور کتاب‌ها را خوانده بود؛ اما بعد از تعطيلات نوروز با يک زمان آزاد روبرو شد که نمي‌دانست زمان مورد نظر را صرف انجام چه کاري کند. او حوصله مطالعه درس‌هاي تکراري و تست‌هايي را که چند بار زده بود، نداشت و در نتيجه، بيشتر وقت خود را در سالن‌هاي ورزشي، فوتسال بازي مي‌کرد. در نهايت، اين دانش‌آموز درس خوان و کوشا، رتبه قابل توجهي کسب نکرد؛ چون مهم‌ترين زمان مطالعاتي خود را صرف انجام کارهاي ديگر کرده بود و در سرجلسه آزمون سراسري هم دقت و سرعتش در پاسخگويي به تست‌ها بسيار کاهش يافته بود و نکته‌هاي ظريف برخي از مباحث درسي را نيز فراموش کرده بود.

نکته ديگر اينکه وقتي دانش‌آموزي تصميم بگيرد که درس‌هايش را تا عيد نوروز تمام کند، انجام اين کار در نحوه درس خواندنش نيز تاثير مي‌گذارد. او تصميم دارد که تا عيد حتماً يک دور کتاب‌هايش را بخواند و ناخودآگاه به اين نکته توجه نخواهد کرد که آيا همه مباحث را آموخته است يا نه، و آيا روي نکته‌هايي که سخت‌تر است يا نياز به دقت و تامل بيشتري دارد، وقت کافي گذاشته است يا نه. براي او مهم اين است که کتاب را تمام کند، و وقتي که يک بار کتاب را خواند، خيالش راحت مي‌شود؛ چون فکر مي‌کند که آن کتاب را مطالعه کرده و بسته است؛ اما دانش‌آموزي که به کميت مطالعه کار ندارد و امکان دارد که يک مبحث را 15 بار بخواند (هر چند که هنوز کتاب درسي‌اش را به طور کامل يک بار نخوانده است) از يک سو آرامش خاطر دارد؛ چون آنچه را که خوانده است، دقيق مطالعه کرده است، و از سوي ديگر، در توهم بسته شدن کتاب‌هاي درسي خود نيست و مي‌داند که هنوز مطالبي مانده است که بايد آنها را با دقت مطالعه کند.

البته نبايد در مطالعه کردن وسواس به خرج داد و بايد با مديريت زمان و برنامه‌ريزي پيش رفت؛ اما به تجربه مي‌بينيم که سؤال‌هاي آزمون سراسري، تفهيمي است و براي پاسخگويي به آنها نياز است که درس‌ها را به طور عميق و دقيق مطالعه کرد؛ پس نبايد روي چند دور خواندن درس‌ها يا اينکه تا کي کتاب‌هاي درسي را بايد به پايان رساند، تاکيد داشت. مهم اين است که چگونه درس مي‌خوانيم. آيا هم‌زمان با مطالعه درس‌ها وقتي را به تست زدن و ياد گرفتن نکته‌هاي تستي اختصاص مي‌دهيم؟ آيا به داشتن سرعت در تست زني فکر مي‌کنيم؟ آيا زماني را به مرور مطالب فراگرفته شده و دوره درس‌ها اختصاص مي‌دهيم يا صرفاً مي‌خواهيم که هر جور شده است، يک دور کتاب‌ها را تمام کنيم و بعد از عيد آنها را دوره کنيم؟! در واقع، برنامه‌ريزي، زود تمام کردن درس‌ها نيست؛ بلکه به موقع و صحيح انجام دادن هر کار است.

بيشتر داوطلبان برتر کشوري نيز مي‌گويند نمي‌توانند به درستي تعيين کنند که هر کتاب را چند دور خوانده‌اند؛ زيرا بعضي از مباحث را چند بار دوره کرده‌ و بعضي از مباحث ديگر را نيز چندان نخوانده‌اند؛ يعني براي تعداد دوره کردن دروس ارزش قايل نبوده‌اند و مهم‌ترين نکته برايشان نهادينه شدن مباحث در ذهنشان بوده است؛ چيزي که به آرامش و منطق در مطالعه کردن نياز دارد.

خوب است بدانيد، بر خلاف تصور بسياري از داوطلبان، در بين رتبه‌هاي برتر کنکور، کسي شيوه‌اي عجيب و غريب نداشته است. اکثر اين افراد اصلاً کارهاي عجيب و بدون برنامه‌ريزي نداشته و يک روند منطقي و مستمر در مطالعه داشته‌اند؛ اما در بين کساني که رتبه پايين‌تري به دست مي‌آورند، بي‌برنامگي و بلاتکليفي بسياري ديده مي‌شود. آنها به خود، اولياي مدرسه و کتاب‌هاي درسي‌شان اعتماد ندارند و مدام به فکر يافتن شيوه‌اي خاص هستند تا پيشرفتي ناگهاني و غيرمترقبه داشته باشند، و همين امر نيز باعث مي‌شود که عملکردي پايين‌تر از توانايي‌هاي خود داشته باشند.

🔷مثاله انگیزشی🔷

آيا مي‌دانيد که اکثر ما، بيش از آنکه در دنياي واقعي زندگي کنيم، در داستان‌هايمان زندگي مي‌کنيم؟ آيا مي‌دانيد که برخوردها و روابط اجتماعي مان بر اساس داستان‌هايي است که در ذهن خود مي‌سازيم؟ و آيا مي‌دانيد که يک دليل مهم عدم موفقيت ما، باور کردن اين داستان‌ها و عمل کردن بر اساس آنهاست؟!

بياييد يک مثال بزنيم: نسرين دانش‌آموز سال دوازدهم در رشتة علوم تجربي است. او سال‌هاست که اميد قبول شدن در رشتۀ دامپزشکي را در دل دارد و امسال نيز با همين اميد، سال تحصيلي خود را آغاز کرده است؛ اما چندي پيش، وقتي با دبير زيست‌شناسي خود دربارۀ اميد و انتظارش صحبت کرد، دبير زيست‌شناسي‌اش با تعجب گفت‌: «‌رشتۀ دامپزشکي؟!» نسرين با اطمينان گفت: «بله، خانم! دامپزشکي. شما در اين باره نظري داريد؟» دبير زيست‌شناسي گفت: «نه !» و بعد به سرعت سراغ ادامۀ کار کلاس رفت.

درست از همان لحظه، دنياي نسرين دگرگون شد و آرزويي که او سال‌ها برايش جنگيده و تلاش کرده بود، در عرض چند ثانيه محو گرديد و نابود شد. نسرين پيش خودش گفت: چرا دبيرمان تعجب کرد؟ يعني به نظر او من به درد رشتۀ دامپزشکي نمي‌خورم؟! نکند با توجه به نمره‌هايم فهميده است که در اين رشته پذيرفته نمي‌شوم و فقط در يک خيال واهي غرق هستم؟ حتماً او که تجربۀ سال‌ها تدريس و کار با کنکوري‌ها را دارد، در من توان علمي و تيز هوشي لازم را براي موفقيت در اين رشته نمي‌بيند. راستي نکند که مي‌خواهد رتبة رقباي فرزندش کمتر شود و دارد مرا از قصد نا‌اميد مي‌کند؛ آخر چندي پيش گفته بود که پسرش امسال قرار است در کنکور گروه آزمايشي علوم تجربي شرکت کند. شايد هم، بر خلاف تصور من، رشتۀ دامپزشکي ارزش ادامۀ تحصيل ندارد و من بي‌خود به اين رشته دل بسته‌ام؟ اصلاً بهتر نيست که امسال را بي‌خيال بشوم و سال بعد براي قبول شدن در رشته‌هاي گروه آزمايشي هنر درس بخوانم؟ چندي پيش دبير ادبيات مي‌گفت که تو براي رشتۀ بازيگري جان مي‌دهي!

اين افکار و ده‌ها فکر ديگر در ذهن نسرين نقش بست تا اراده‌اش را سست و او را از هدفش دور کند؛ اين در حالي است که تمام آنچه نسرين فکر کرد، تنها ساخته و پرداختۀ ذهن او بود؛ افکاري که گاه آن چنان در ذهنمان به آنها شاخ و برگ مي‌دهيم و با آنها زندگي مي‌کنيم که تصور مي‌کنيم واقعي است و اصلاً واقعيت چيزي جز آن چه ما فکر مي‌کنيم نيست!

در مثال بالا، واقعيت جز اين نبود که معلم از نسرين پرسيد: آيا هدفش تحصيل در رشتۀ دامپزشکي است؟ و ما بقي آنچه خوانديم در ذهن نسرين گذشت؛ حتي اينکه معلم از هدف نسرين تعجب کرد نيز شايد واقعيت نداشته باشد و صرفاً تصور نسرين بوده است.

يک مثال ديگر شايد مساله را براي شما روشن‌تر بکند: اوايل آّبان بود که احمد به محسن گفت با قواعد عربي مشکل دارد، اما در امتحانات پايان ترم اول، احمد نمره‌اي خوب و بالاتر از محسن در درس عربي کسب کرد. از همان موقع، محسن نسبت به احمد دل چرکين شد و او را دوستي رياکار دانست که صادق نيست؛ زيرا اگر صداقت داشت، به دروغ نمي‌گفت که در درس عربي مشکل دارد، و در نهايت نمرۀ خوب کسب نمي‌کرد! محسن با خود گفت: اصلاً احمد عادت دارد که خود را مظلوم جلوه دهد تا ترحم ديگران را برانگيزد، و بعد خودش چهار نعل مي‌تازد. شايد هم معلم در تصحيح ورقۀ احمد، با گشاده دستي رفتار کرده است؛ چون احمد هميشه در کلاس با چرب‌زباني به معلم‌ها احترام مي‌گذارد. تازه شايد سؤال‌ها را هم داشته يا لااقل جواب بعضي از سؤال‌ها را مي‌دانسته يا اينکه سر جلسۀ آزمون تقلب کرده است!

محسن بر اساس همين افکار، از همان روزي که نمرات عربي را اعلام کردند، از احمد فاصله گرفته است و هيچ خوش ندارد که در کلاس يا زنگ‌هاي تفريح، با احمد گفت و گويي داشته باشد و در جمع دوستان نيز چند بار احمد را حسابي ضايع کرده است و برايش دست گرفته‌اند.

واقعيت امر اين است که محسن هيچ وقت از احمد، دليل موفقيتش را در آزمون ترم اول نپرسيده و فقط بر اساس حدس و گمان‌هاي خودش با وي رفتار کرده است. او خود را در رفتارهايش محق و آن را نتيجۀ دورويي و رياکاري احمد مي‌داند؛ در حالي که امکان دارد احمد از آبان ماه به بعد، وقت بيشتري را براي مطالعۀ عربي اختصاص داده و از کتاب‌هاي کمک آموزشي يا معلم خصوصي براي پيشرفت در اين درس استفاده کرده باشد. شايد هم احمد اصلاً ضعف چنداني در عربي نداشته و روزي که به محسن گفته در قواعد عربي مشکل دارد، تحت تاثير يک حس بد قرار داشته است.

چه بايد کرد؟

با کمي دقت در رفتار و گفتارمان، متوجه مي‌شويم که بسياري از اوقات، تحت تاثير داستان‌هايي که مي‌سازيم، با ديگران ارتباط برقرار مي‌کنيم و در کل، مسير زندگي خود را پي‌ريزي مي‌کنيم؛ در نتيجه، به جاي آنکه اوقات زندگي‌مان صرف پيشرفت و رشد علمي، اجتماعي و فرهنگي‌مان شود، صرف اندوه خوردن، حسرت کشيدن، دلگيري، خشم و عصبانيت و ياس و نااميدي مي‌شود.

چه بسيار مواقعي که به خاطر حرف يک معلم يا يک دوست، از درسي متنفر شده و مطالعۀ آن درس را رها کرده‌ايم؛ چون در ذهن ما سخن آن فرد، پر و بال پيدا کرده و راست و دروغ در هم تنيده و تبديل به هيولايي شده است که مانع از درس خواندن ما مي‌شود!

نکته مهم اين است که ذهن ما عادت به داستان‌سازي دارد و نمي‌توان اين عادت را حذف کرد؛ اما هر وقت ذهن ما سراغ داستان‌سازي رفت، بايد به آن توجه داشت و غرق داستان‌سازي نشد؛ به عبارت ديگر، نبايد بر اساسداستان‌هايي که ذهنمان مي‌سازد، رفتار کنيم؛ بلکه بايد بپذيريم که آنچه هست، چيزي جز يک داستان نيست و واقعيت ندارد و نبايد اساس زندگي ما قرار گيرد.

🔷مشاور تحصیلی🔷

امروزه، تمايل به استفاده از آزمون مبتني بر اينترنت (آن‌لاين)، چه از طريق کامپيوتر و چه با استفاده از اپليکيشن‌هاي تلفن همراه، در سطوح مختلف آموزشي، از مقطع ابتدايي تا عالي‌ترين سطح دانشگاهي، با استقبال مواجه شده و مورد توجه ويژه عموم مردم قرار گرفته است.

هزينه‌هاي سنگين تامين کاغذ در آزمون‌هاي سنتي و مبتني بر کاغذ از يک سو، و سهولت برگزاري اين آزمون‌ها براي داوطلبان شرکت‌کننده در هر يک از آنها به لحاظ استقرار محل سکونت يا کار يا ... از سوي ديگر، ضرورت به کارگيري آزمون‌هاي الکترونيک را بيش از پيش آشکارتر کرده است.

گرچه برخي از آزمون‌ها به لحاظ امنيت و اهميت بسيار زياد آنها (آزمون ورودي دانشگاه‌ها و آزمون‌هايي که داراي گواهي‌نامه‌هاي معتبراست) يا براي مواد امتحاني خاص (آزمايشگاه، نقاشي و طراحي، موسيقي و ...) مي‌بايست در محل‌هاي ويژه‌اي برگزار شود، اما بسياري از آزمون‌هاي جاري و آزمون‌هاي مورد نياز را مي‌توان به صورت آن‌لاين برگزار کرد که نيازي به حضور داوطلبان در مکان تحت کنترل ندارد و شرکت کننده مي‌تواند از محل سکونت يا کار خود، در آن شرکت کند.

آزمون آن‌لاين، امتحاني است که در فرآيند آن از اتصال اينترنت استفاده مي‌شود که ناشي از ورود فناوري اطلاعات به حوزۀ آموزش و يادگيري است و پيشرفت قابل ملاحظه‌اي در نظام‌هاي موجود در ارزيابي آزمون‌هاي الکترونيکي به وجود آورده است. به همين خاطر، از چنين نظام‌هايي در مدرسه‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌هاي مختلف در سطوح ملي و بين‌المللي بهره مي‌گيرند.

آزمون الکترونيکي، شامل آزمون‌هايي است که در آنها با استفاده از دستگاه‌هاي الکترونيکي، فعاليت‌ها، پاسخ‌ها، نمره‌ها و بازخوردهاي لازم فراگيران، طراحي، ارايه ، ذخيره و گزارش مي‌شود. همچنين اين آزمون مي‌تواند در چندين قالب مختلف، مانند: اسناد متني، قالب‌هاي چند رسانه‌اي، مثل: صدا، تصوير، ويديو، يا در قالب شبيه سازي‌هاي پيچيده و بازي‌هاي گوناگون ارايه شود.

آزمون الکترونيکي نيز مي‌تواند به شکل فردي و گروهي و در تعداد اندک يا در مقياس جمعيتي بزرگ به صورت هم‌زمان يا غير هم زمان برگزار شود. از روش‌هاي مختلفي که در آزمون الکترونيکي براي ارزيابي آزمون دهند‌گان وجود دارد، مي‌توان به سؤال‌هاي چند گزينه‌اي، پاسخ‌هاي صحيح - غلط، پر کردن جاي خالي، مرتب کردن يا جور کردن سؤال‌ها اشاره کرد.

از ارزيابي الکترونيکي، تنها براي سنجش يادگيري‌هاي الکترونيکي و آزمون‌هاي کلاسي استفاده نمي‌شود، بلکه اين ارزيابي مي‌تواند به مثابه استراتژي‌هايي در خدمت توسعه نظام‌هاي آموزشي به کار گرفته شود. بدون شک، آزمون الکترونيکي مزاياي فراواني دارد که مي‌تواند بسته به نوع برگزاري و سطح آن، متفاوت باشد.

مزيت‌هاي اصلي آزمون الکترونيکي عبارت‌انند از:

• نمره گذاري فوري و راحت‌تر؛

• تحليل سريع داده‌ها؛

• تنوع در قالب‌هاي سؤال؛

• بازخورد سريع براي فراگيران، استادان و مؤسسات؛

• حذف زمان رفت و آمد به محل آزمون؛

• اعلام نتيجه آزمون، بلافاصله پس از پايان آزمون؛

• دسترسي سريع به پاسخنامه و جواب‌هاي تشريحي سؤالات؛

• شرکت در آزمون در زمان‌هاي دلخواه؛

• تعيين زمان پاسخگويي به سؤالات (در آن مي‌توان تعيين کرد که در Y دقيقه به تعداد X سؤال پاسخ داده شود)؛

• امکان استفاده از رسانه‌هاي ويژه، مانند: ويديو، صدا يا تصاوير؛

• امکان استفاده ترکيبي از انواع سؤالات، اعم از سوالات تستي، درست يا غلط، چند گزينه‌اي و انواع ديگر.

کاستي‌هاي احتمالي که براي اين آزمون‌ها برشمرده مي‌شود، دغدغه‌هاي بجا و درستي به شمار مي‌آيد که عموماً قابل حل است؛ دغدغه‌هايي چون: امنيت آزمون و قابل اعتماد بودن فناوري، تجهيزات فني، سرعت اينترنت، دانش و مهارت‌هاي کامپيوتري و طرح برخي از سؤالات خاص، که هر کدام، يک راه حل دارد.

براي استفاده از آزمون‌هاي الکترونيکي، داوطلبان تنها نيازمند يک مرورگر وب هستند. مرورگرهاي: Internet Explorer (موجود در تمامي ويندوزها) و Firefox به خوبي با آزمون‌هاي الکترونيکي سازگار هستند، اما با توجه به مقايسه مرورگرها با يکديگر، استفاده از آخرين گونه مرورگر Google Chrome در اين مورد توصيه مي‌شود.

امروزه، سازمان‌ها، مؤسسات و دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي بسياري در کشورمان، از آزمون الکترونيک بهره برده و رضايت‌مندي قابل قبول متقاضيان را نيز کسب کرده‌اند؛ به عنوان نمونه، در اين زمينه مي‌توان به آزمون‌هاي سامانه آموزش کارکنان، نرم‌افزار آزمون آن‌لاين مدرسه براي برگزاري آزمون‌هاي دانش‌آموزان، شبکه اجتماعي شاد، آزمون‌هاي آزمايشي متقاضيان ورود به آموزش عالي و نظاير آن اشاره کرد.